Działalność i historia

Polskie Zakłady Lotnicze Sp. z o. o. należące do koncernu Lockheed Martin, to jeden z największych w Polsce producentów statków powietrznych, a także największy zakład produkcyjny Lockheed Martin poza granicami Stanów Zjednoczonych. Od 86 lat mieleckie zakłady projektują, produkują oraz serwisują samoloty i śmigłowce.

16 marca 2007 r. 100% udziałów Polskich Zakładów Lotniczych zostało zakupione od ARP S.A. przez United Technologies Holdings S. A. (UTH), spółkę United Technologies Corporation (UTC).  W ramach koncernu UTC, bezpośrednią  współpracę z PZL Mielec podjęła spółka grupy UTC – firma Sikorsky, będąca światowym potentatem w produkcji śmigłowców.

W 2015 roku Sikorsky i PZL Mielec zostały przejęte przez Lockheed Martin z siedzibą w Bethesda, w stanie Maryland, USA. Lockheed Martin jest globalnym koncernem zajmującym się przemysłem obronnym i lotniczym. Firma zatrudnia 122 tysiące pracowników na całym świecie i jest zaangażowana przede wszystkim w badania, projektowanie, rozwój, produkcję, integrację i podtrzymywanie zaawansowanych systemów technologicznych, produktów i usług.

PZL Mielec posiadają w pełni funkcjonalny zakład produkcji płatowców, linię produkcyjną końcowego montażu, centrum wykończeniowe i lotnicze centrum operacyjne. W PZL Mielec proces produkcyjny rozpoczyna się na poziomie najdrobniejszych komponentów, przez półmontaż i montaż końcowy, po testy w locie i fazę akceptacji klienta. Realizujemy również obsługę posprzedażną na miejscu i u klienta.

Obecnie firma zatrudnia 1665 osób, w tym wysoko wykwalifikowaną kadrę inżynieryjno-techniczną oraz produkcyjną cenioną na arenie międzynarodowej, szczególnie za wysoką jakość i terminowość dostaw. Warto również zaznaczyć, że PZL Mielec zapewnia dodatkowo 5,000 miejsc pracy w łańcuchu dostaw, a siatka naszych krajowych dostawców obejmuje 1150 podmioty.

Polskie Zakłady Lotnicze to jeden z największych pracodawców na Podkarpaciu. To także  „Firma Podkarpacia 20-lecia XXI wieku" zgodnie z rankingiem „Złotej Setki Firm Podkarpacia” a także laureat plebiscytu Top Pracodawcy Polski Wschodniej.

Flagowe produkty PZL Mielec to wielozadaniowy helikopter Black Hawk oraz samolot M28 w wersji cywilnej i militarnej.

W PZL Mielec produkujemy także struktury do śmigłowców UH-60M takich jak stożki, pylony i kabiny. Do tej pory dostarczyliśmy ponad 650 kabin a także 570 pylonów. Od 2022 roku portfolio firmy zostało wzbogacone produkcją głównych podzespołów dla globalnego programu F-16 Block 70/72 takich jak struktura tylnego i centralnego kadłuba oraz struktura kokpitu i jego boczne panele  z przednią komorą. Komponenty będą przekazywane do końcowej linii montażowej Lockheed Martin w Greenville w Południowej Karolinie.

PZL Mielec świadczy ponadto szerokie usługi z zakresu kooperacji lotniczej takie jak: projektowanie, próby i badania statków powietrznych, produkcja kompozytów, obróbka plastyczna, procesy specjalne, produkcja oprzyrządowania produkcyjnego oraz malowanie statków powietrznych zgodnie ze światowymi normami jakościowymi dla klasy malowania VIP.

Jednym z priorytetów firmy jest bezpieczeństwo i higiena pracy oraz troska o środowisko naturalne. Za spełnianie wysokich standardów BHP, firma została nagrodzona Zieloną Kartą ogólnopolskiego Lidera Bezpiecznej Pracy.

Ważnym elementem w funkcjonowaniu PZL Mielec jest działalność prospołeczna. Firma jest zaangażowana w szereg inicjatyw edukacyjnych dla najmłodszych, profilaktyki zdrowotnej oraz aktywnie działa na rzecz krzewienia kultury i tradycji lotniczej. Od lat kontynuuje dobre tradycje pomocy szkołom, uczelniom, organizacjom społecznym i charytatywnym, kombatantom oraz klubom modelarzy.

HISTORIA

Początki przemysłu lotniczego w Mielcu sięgają 20-lecia międzywojennego, kiedy to w 1938 roku powstały Państwowe Zakłady Lotnicze-Wytwórnia płatowców nr 2. W marcu 1939 roku rozpoczęto w nich montaż samolotów bombowych PZL.37 Łoś. Mielecki Łoś został po raz pierwszy oblatany 4 lipca 1939 roku. Wytwórnia zatrudniała wówczas 700 pracowników.

Podczas II wojny światowej Niemcy włączyli wytwórnię do zakładów lotniczych E. Heinkel pod nazwą Flugzeugwerk Mielec (FWM) i prowadzili w niej produkcję i serwis bombowców. W 1944 roku w wytwórni pracowało 5500 osób. Armia Czerwona, która 6 sierpnia 1944 roku przejęła zakłady, prowadziła w nich remonty samolotów oraz produkcję części.

22 lipca 1945 roku zakłady powróciły w ręce polskie i otrzymały nazwę PZL Nr 1 w Mielcu. Remontowano w nich samoloty wojskowe i cywilne. W roku 1945 w Mielcu powstał prototyp samolotu szkolono-łącznikowego PZL S-1, a w 1948 wypuszczono serię 10 sportowych Szpaków 4T. W latach 1945-1948 w zakładach produkowano wagi, naczynia aluminiowe, samochody i lodówki. W 1946 roku pracowało tu 800 osób, zaś do 1949 roku zatrudnienie wzrosło do 1160 pracowników.

W 1949 roku firmę przemianowano na Wytwórnię Sprzętu Komunikacyjnego Nr 1 w Mielcu, a jej głównym obszarem działalności stała się licencyjna produkcja samolotów odrzutowych MiG-15, oznaczonych Lim-1. Pierwszy Lim-1 oblatano w 1952 roku. W kolejnych latach produkowano kolejne wersje tego statku. W połowie lat 50. w mieleckich zakładach powstały polskie wersje rozwojowe samolotu Lim-5 oraz prototypy samolotów własnej konstrukcji: S-3 Kania, M-2, M-4 Tarpan i szybowca M-3 Pliszka. W 1953 roku zatrudnienie wynosiło 2600 pracowników.

W 1960 roku rozpoczęto masową produkcję licencyjnego wielozadaniowego samolotu transportowego An-2. W latach 1960 – 2002 w Mielcu powstało niemal 12 tys. egzemplarzy tego płatowca, w różnych wersjach: rolniczej An-2R (7880 szt.), transportowo-pasażerskiej An-2TP (1640 szt.), transportowej An-2T (1344 szt.), pasażerskiej An-2P (816 szt.), morskiej na pływakach An-2M (154 szt.), transportowo-desantowej An-2TD (52 szt.) i salonki An-2P Lux (44 szt.).

W 1970 roku zakłady otrzymały nazwę Delta-Mielec, a 1975r. powróciły do nazwy PZL Mielec. W latach 70. powstawały tu samoloty M15 Belfegor, M18 Dromader, a w 1984r. rozpoczęło produkcję samolotu transportowego An-28. Jego następcą jest M28 Skytruck oraz Bryza.

Przez prawie pół wieku mieleckie zakłady były producentem samolotów sprzedawanych głównie do krajów komunistycznych (b. ZSRR, Węgry, b. Jugosławia, Kuba, Wietnam, Chiny), zaś w ostatnich 3 dekadach firma zaistniała na rynkach całego świata.

Istniejąca obecnie firma - Polskie Zakłady Lotnicze Sp. z o.o. powstała 19 października 1998 roku. Już w maju 1999 roku zakłady otrzymały certyfikat o zdolności do produkcji samolotów i części zamiennych do celów lotniczych wg. przepisów JAR-21. Fabryka uzyskała prawa do produkcji samolotów: M18 Dromader, M20 Mewa, M26 Iskierka, M28, obsługi technicznej samolotów A-28 i An-2 oraz produkcji części lotniczych. W lipcu tego samego roku zakład uzyskał certyfikat Głównego Inspektoratu Lotnictwa Cywilnego umożliwiający projektowanie, modernizowanie i konstruowanie samolotów.

Podczas Międzynarodowego Salonu Przemysłu Obronnego – w 2000 r. w Kielcach, spółka z Mielca otrzymała I Nagrodę Ministra Gospodarki za najlepsze osiągnięcia eksportowe w 1999 roku oraz nagrodę "Defender" dla producenta najlepszego sprzętu służącemu obronności i bezpieczeństwu państwa - za samolot M28B Bryza, który służył wówczas w lotnictwie Marynarki Wojennej.

W 1998 roku zakład zatrudniał 1200 osób, a na przełomie 2005 i 2006  już 1400 pracowników. Kontynuowano produkcję samolotów: M28, M28B Bryza, M18 Dromader i M26 Iskierka. Głównymi ich odbiorcami były kraje Ameryki Północnej i Południowej, państwa basenu Morza Śródziemnego i kraje Azji. W Polsce największym uznaniem cieszyły się samoloty Bryza oraz Dromader.

Jednak zgromadzony portfel zamówień niósł ze sobą konieczność znacznego zwiększenia mocy produkcyjnych. Barierą utrudniającą realizację wytyczonych celów był brak środków własnych na niezbędne inwestycje. Spółka wymagała szybkiego doinwestowania dla utrzymania potencjału produkcyjnego. W związku z tym zaczęto prowadzić intensywne działania mające na celu znalezienie partnera strategicznego. Wybór takiego partnera miał przynieść wymierne korzyści, takie jak: środki na inwestycje, dodatkowe miejsca pracy, dostęp do światowych rynków  zbytu, przypływ nowoczesnej, zaawansowanej technologii, stabilizację finansowo-ekonomiczną, wiarygodną i ugruntowaną pozycję w kręgu firm lotniczych.

W związku z tym, firma United Technologies Holding SA, działająca w ramach United Technologies Corporation podpisała umowę nabycia od Agencji Rozwoju Przemysłu S.A. 100% udziałów Polskich Zakładów Lotniczych Sp. z o.o. Umowa sprzedaży została sfinalizowana 16 marca 2007 roku a informację o tym oficjalnie przedstawiono 21 marca 2007 roku. Były to daty przełomowe w historii mieleckiego przemysłu lotniczego i lotnictwa. W ramach koncernu UTC, bezpośrednią współpracę z PZL Mielec podjęła spółka grupy UTC – Sikorsky Aircraft Corporation.

Równocześnie z prywatyzacją wystartowały prace nad uruchomieniem pierwszych części do śmigłowca BLACK HAWK. W marcu 2009 roku została oficjalnie  zaprezentowana wykonana w Mielcu kabina do śmigłowca UH-60 BLACK HAWK. Zaledwie rok później był gotowy do prób w locie prototyp śmigłowca S-70i BLACK HAWK. 15 marca tego roku w Polskich Zakładach Lotniczych w Mielcu miał miejsce pokaz pierwszego śmigłowca, a 1 lipca w Development Flight Center w West Palm Beach na Florydzie odbył się pierwszy jego lot. Próby przebiegły pomyślnie i już 20 lipca podpisano pierwszy kontrakt na śmigłowce S-70i, nabywcą 3 pierwszych sztuk była Arabia Saudyjska.

20 lipca 2015 UTC wraz z Lockheed Martin ogłosiły sprzedaż firmy Sikorsky. Połączenie Sikorsky z Lockheed Martin było krokiem strategicznym, który zasadniczo zwiększył potencjał i rynkowe możliwości obu połączonych firm. Proces integracji PZL Mielec jako części Sikorsky, oficjalnie zakończony został 6 listopada 2015 roku.

Z linii produkcyjnych mieleckich zakładów zeszło łącznie ponad 15 500 tys. statków powietrznych.

Wybrane statki powietrzne produkowane historycznie w fabryce od 1939 roku

PZL-37 ŁOŚ

Średni dwusilnikowy bombowiec, którego pierwszy prototyp oblatano w 1936 roku. Do wybuchu wojny zbudowano ok. 120 Łosi. Niestety do dziś nie zachowała się ani jedna maszyna, podobnie zresztą jak i jej dokumentacja techniczna. Obecnie na terenie firmy znajduje się replika legendarnego bombowca zbudowana przez pracowników PZL Mielec.

Epoka Limów

Samoloty myśliwskie Lim-1 (MiG-15) produkowano w WSK Mielec w latach 1952-54. W latach 1954-56 produkowano jej kolejną wersję Lim-2 (MiG-15bis) z nowym silnikiem WK-1A o większym ciągu. W przeciągu kolejnych latach powstały ich następne wersje aż do Lim-6bis, który jako ostatni opuścił fabrykę w 1964 roku. Samoloty myśliwskie LIM produkowano na potrzeby lotnictwa polskiego i na eksport. W sumie zakład opuściło 680 Limów w różnych wersjach.

An-2

Wielozadaniowy samolot An-2 produkowany był na licencji w Mielcu od 1960 roku. W latach 1961–2002 wyprodukowano w Mielcu ponad 11 000 samolotów, najwięcej w wersji rolniczej. 

M-15

Prace konstrukcyjne pierwszego na świecie samolotu rolniczego o napędzie odrzutowym, następcy samolotów An-2, podjęto w 1971 roku a produkcję seryjną rozpoczęto w 1976 roku. Samolot rolniczy M-15 to dwu lub trzymiejscowy dwupłat konstrukcji całkowicie metalowej, z krótkim kadłubem i dwoma zbiornikami na chemikalia umieszczonymi pionowo między skrzydłami. Samolot posiadał również wersję szkolną. WSK PZL- Mielec wyprodukowało 175 egzemplarzy tego samolotu.

TS-11 Iskra

TS-11 Iskra to 2-miejscowy samolot szkolno-bojowy przeznaczony do szkolenia podstawowego pilotażu, szkolenia w akrobacji i lotach wysokościowych, szkolenia w lotach bez widoczności, szkolenia w użyciu uzbrojenia, nawigacji i rozpoznania.

Prace nad samolotem przeznaczonym do szkolenia pilotów wojskowych rozpoczęły się w grudniu 1957 roku.

Produkcję seryjną uruchomiono w WSK PZL-Mielec a pierwsze dostawy dla wojska rozpoczęły się w 1963 roku.

Ostatni samolot opuścił zakłady w 1987 roku, w ciągu 24 lat wyprodukowano 423 egzemplarze.

Samoloty TS-11 Iskra są używane do szkolenia polskich pilotów wojskowych do chwili obecnej.

M18 Dromader

PZL M18 Dromader to jednosilnikowy, całkowicie metalowy samolot rolniczy i do gaszenia pożarów. 

Dromader przeznaczony jest głównie do agrolotniczej obróbki dużych areałów rolniczych (opryski/opylanie upraw i nawożenie) oraz gaszenia pożarów lasów, zarośli i upraw.  

Prototyp oblatano w w 1976 roku a pierwsze seryjne Dromadery wyprodukowano w 1979 roku.

Mielecka fabryka wyprodukowała 759 samolotów M18, sprzedanych do 24 krajów świata.